Σάββατο 16 Ιουνίου 2012

Το Μπεδένι εν έτη 1884

Στο έργο του ιστορικογράφου Αντώνιου Μηλιαράκη «Γεωγραφία πολιτική νέα και αρχαία του νομού Αργολίδας και Κορινθίας – Μετά γεωγραφικού πίνακα» παρουσιάζεται η αρχαία και σύγχρονη γεωγραφία των νομών Αργολίδας και Κορινθίας ανά επαρχία.  Αφού εξετάζεται το φυσικό ανάγλυφο και τα δημογραφικά στοιχεία της περιοχής, περιγράφεται μεταξύ άλλων το εμπόριο, η γεωργική παραγωγή, η μητρική γλώσσα των κατοίκων και οι αρχαίες ονομασίες κάθε δήμου και χωριού. Η πλειονότητα των στοιχείων του βασίζονται σε περιήγηση και έρευνα που ο ίδιος πραγματοποίησε  στις επαρχίες των δύο νομών τα έτη 1884 και 1885 ενώ τα στατιστικά δημογραφικά στοιχεία που παραθέτει βασίζονται στην τελευταία επίσημη ελληνική απογραφή του 1879, με πλήθος πληροφοριών για την αγροτική και δασική παραγωγή να προέρχονται από τα Υπουργεία Οικονομικών, Δημοσίας Οικονομίας και Εσωτερικών. Στην παρούσα δημοσίευση του ιστολογίου παρατίθεται απόσπασμα του έργου του Α. Μηλιαράκη στο οποίο περιγράφεται το Μπεδένι και η περιβάλλουσα περιοχή. 



Εδώ θα μπορέσετε να κατεβάσετε ελεύθερα το βιβλίοΟ σύνδεσμος αυτός σας παραπέμπει στην επίσημη ιστοσελίδα της Ψηφιακής Βιβλιοθήκης Νεοελληνικών Σπουδών "Ανέμη". Στον συγκεκριμένο ιστότοπο ο χρήστης θα περιηγηθεί ανάμεσα σε μία πλούσια συλλογή ψηφιοποιημένων βιβλίων και άρθρων, οι συγγραφείς των οποίων έχουν επιτρέψει την ελεύθερη διάθεση και κυκλοφορία τους.


Απόσπασμα από τον έγχρωμο φυσικογεωγραφικό χάρτη της περιοχής, που παρατίθεται συνημμένος στο τέλος του βιβλίου.

Τετάρτη 6 Ιουνίου 2012

Νερό και Άβαντες


 Σε προηγούμενη δημοσίευση έγινε αναφορά σε ένα προελληνικό φύλο «Αριοευρωπαϊκού» υποστρώματος, τους πρωτο-Αχαιούς. Η ετυμολογική ερμηνεία που παρουσιάστηκε αποδίδεται στην επικρατέστερη θεωρία που ανάγει το όνομα τους στην αριοευρωπαϊκή ρίζα akw-, δηλαδή νερό. Αυτός λοιπόν ο λαός όπως και πολλοί άλλοι τόσο του «Μεσογειακού» (Τάφιοι, Τελχίνες, Τηλεβόες, Λέλεγες, Τυρρηνοί, Έκτηνες, Κυλικράνες, Μινωΐτες κ.α.) όσο και του «Αριοευρωπαϊκού» υποστρώματος, (Πελασγοί, Αίμονες, Άονες, Δρύοπες, Καύκωνες, Πρωτο-Aχαιοί, Τέμμικες,Ύαντες κ.α.) στην διάρκεια των αιώνων θα αφομοιωθεί από τους νεοφερμένους Πρωτοέλληνες οι οποίοι μιλούσαν μία αρχική μορφή της Ελληνικής γλώσσας και έτσι θα προκύψουν τα γνωστά Ελληνικά φύλα των Ιστορικών χρόνων, δηλαδή οι Αιολείς, οι Ίωνες οι Δωριείς καθώς και οι αντίστοιχες διάλεκτοι (Αιολική, Αρκαδική, Ιωνική, Δυτικές διάλεκτοι).

Οι Άβαντες είναι ένας πανάρχαιος λαός ο οποίος κατερχόμενος  νοτιότερα μετοίκησε αρχικά στην Φωκίδα και μετέπειτα στην Εύβοια και αναφέρεται μεταξύ άλλων από τον Όμηρο, τον Παυσανία και τον Στράβωνα. Ετυμολογικά το επίθετο «άβας» σημαίνει «αυτός που δεν φεύγει», αυτός δηλαδή που δεν αποχωρεί ή δεν υποχωρεί. Νεώτερη επιστημονική έρευνα που συνδυάζει αρχαίες παραδόσεις με τα πρόσφατα αρχαιολογικά ευρήματα, απέδειξε πως οι Άβαντες ήταν ένα ελληνόφωνο φύλο, που μαζί με τους Δαναούς αποτέλεσαν τα πρώτα που εμφανίσθηκαν στον Ελλαδικό χώρο και για το λόγο αυτό τα δύο αυτά φύλα χαρακτηρίζονται ως Πρωτοέλληνες και οι οποίοι φαίνεται να έφθασαν στην Αργολίδα την ίδια περίπου εποχή (2100 π.Χ.). Ο Ακαδημαϊκός Μιχ. Σακελλαρίου στο έργο του Ιστορία Ελληνικού Έθνους - τομ. Α΄ σελ. 362-364 παρέχει την πλέον πειστική ερμηνεία για την προέλευση και την εμφάνιση των Αβάντων. Συγκεκριμένα αναφέρει τα εξής:
 «…Το όνομα των Αβάντων είναι ινδοευρωπαϊκό τόσο στη μορφή (με επίθημα – ντ -) όσο και στο θέμα. Με το όνομα Άβας μας είναι γνωστοί δύο ποταμοί, ο ένας νότια από τον Καύκασο, ο άλλος στην Ιταλία. Άρα σ’ αυτό το όνομα περιέχεται το ινδοευρωπαϊκό θέμα ab- «νερό, ποτάμι». Από την άλλη πλευρά, τα τοπωνύμια Αρέθουσα και Κάναθος, στην Εύβοια και σ’ άλλα μέρη της Ελλάδος όπου κατοίκησαν Άβαντες, παρουσιάζουν θ στη θέση του ινδοευρωπαϊκού dh, σύμφωνα με ελληνικό φωνητικό νόμο, ενώ η θρακική και άλλες ινδοευρωπαϊκές γλώσσες έχουν στην ίδια θέση δ. Άρα η «Ιλιάς» μας δίνει μια πραγματική και αληθινή μαρτυρία για την εθνική θέση των Αβάντων και επομένως ο Αριστοτέλης (και ο Αρριανός σημ. ΔΕΕ), έσφαλαν που τους θεωρούσαν Θράκες, παρασυρμένοι, φαίνεται, από το γεγονός ότι η πόλη Άβα, όπως και άλλες θέσεις της Φωκίδος, κατοικήθηκαν πραγματικά από Θράκες που επέδραμαν στην Ελλάδα στο τέλος της Μυκηναϊκής Εποχής (σημ. ΔΕΕ: γύρω στο 1200 π.Χ.). Έξω από την Εύβοια, Άβαντες εντοπίζονται σε πολλές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδος: στο Άργος, στη Σικυώνα, στη Φωκίδα, στην Ήπειρο. Επίσης στη νοτιοδυτική Ιλλυρία αναφέρονται Άβαντες και Άμαντες (η εναλλαγή του μ και β είναι συνηθισμένο φαινόμενο, τόσο στην ελληνική όσο και σε άλλες γλώσσες). Μπορεί λοιπόν να υποθέσει κάποιος ότι οι Άβαντες συμπίπτουν με Δαναούς στο Άργος και στη Φωκίδα. Γι’ αυτό το λόγο και επειδή το όνομα Άβας απαντά στον Καύκασο ως υδρωνύμιο, δηλ. σε λειτουργία που είναι σύμφωνη με τη σημασία της ρίζας ab- μπορεί να διατυπωθεί η υπόθεση ότι οι Άβαντες έφθασαν στην Ελλάδα με τα ίδια κύματα που έφεραν τους Δαναούς. Τα τμήματα των Αβάντων που βρίσκουμε στην νοτιοδυτική Ιλλυρία και στην Ήπειρο, ακολούθησαν άλλο δρόμο μαζί με τον κύριο κορμό των Ελλήνων…».
Πηγή: Μιχ. Σακελλάριος - Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τομ. Α΄

Δευτέρα 4 Ιουνίου 2012

Νερό και Πρωτο-Αχαιοί


Πρωτο-Ἀχαιοί: Συμβατική ονομασία ενός πανάρχαιου προελληνικού Αριοευρωπαϊκού φύλου, που εντοπίζεται κυρίως στην ΝΑ Θεσσαλία, στο τμήμα της που ήταν γνωστό ως Αχαΐα Φθιώτις. Οι Αχαιοί της Μυκηναϊκής Εποχής ήταν ένα ελληνικό φύλο, αλλά το όνομά τους δεν ήταν ελληνικό και το πήραν όπως αποδείχθηκε από τον προελληνικό λαό που έφερε αυτό το όνομα και τον οποίο ονομάζουμε συμβατικά Πρωτο-Αχαιούς για να τους διακρίνουμε από τους ελληνόγλωσσους Αχαιούς.
Έχουν προταθεί διάφορες ετυμολογίες για το όνομα Αχαιοί, αλλά επικρατέστερη θεωρείται αυτή που το ανάγει στην αριοευρωπαϊκή ρίζα akw- «νερό», γιατί είναι η μόνη που επιδέχεται σημασιολογική επιβεβαίωση. Αυτό συνάγεται και από συγκεκριμένα στοιχεία πανάρχαιων παραδόσεων όπως το γεγονός ότι μια πηγή στην Μεσσηνία λεγόταν Αχαΐα και ένας ποταμός που χύνεται στον ανατολικό Εύξεινο Πόντο ονομαζόταν Αχαιοῦς. Αλλά και γενικότερα η ρίζα αχ- απαντά σε πολλά ονόματα ποταμών: Αχ-ελώος, Ίν-αχ-ος, Αχ-άμας, Αχ-άτης, Αχ-έλης, Αχ-άρδεος. Ο Αχιλλεύς επίσης αποτελούσε κατά πάσα πιθανότητα μια παμπάλαια θεότητα του υγρού στοιχείου και πέρα από τις μαρτυρίες για λατρείες του Αχιλλέως ως θεού σε διάφορα μέρη της κυρίως Ελλάδος, σε μερικές αποικίες του Ευξείνου Πόντου τιμούσαν ως θεό τον Αχιλλέα Ποντάρχη.
Όπως έχει διευκρινισθεί «…Η ρίζα akw- στην ελληνική θα είχε δώσει απ-ή ατ- (ανάλογα με τα φωνήεντα που θα ακολουθούσαν και ανάλογα με την διάλεκτο). Από την άλλη μεριά πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι:

α) το προελληνικό ινδοευρωπαϊκό υπόστρωμα μετέτρεψε το kw- σε κ
β) μια τουλάχιστον γλώσσα ή διάλεκτος αυτού του υποστρώματος μετέτρεψε το κ σε χ. 

Αυτή η γλώσσα θα ήταν λοιπόν εκείνη που κληροδότησε στους Έλληνες τα ονόματα Αχαιοί, Αχιλλεύς, Αχελώος, Αχάμας, Αχάτης, Αχέλης, Ίναχος. […] Οι Έλληνες Αχαιοί απλώθηκαν σε διάφορες ελληνικές χώρες από την Αχαΐα Φθιώτιδα. Άρα σ’ αυτή την περιοχή επεκάθισαν σε ένα πληθυσμό πρωτο-αχαϊκό, από τον οποίο πήραν και το όνομα και μερικές λατρείες. Άλλα τμήματα Πρωτο-Αχαιών ίσως κατείχαν την Αθαμανία και την Αιτωλία, χώρες όπου απαντούν τα υδρωνύμια Ίναχος και Αχελώος. Πολλά ονόματα ποταμών και άλλων τόπων, καθώς και θεών, με ρίζα αχ- μαρτυρούνται επίσης στην κεντρική και ανατολική Στερεά, στην Πελοπόννησο, σε νησιά του Αιγαίου, στα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας, αλλά είναι δύσκολο να αποφανθούμε ποια από αυτά ανάγονται σε εγκαταστάσεις Πρωτο-Αχαιών και δεν έχουν δοθεί από Έλληνες Αχαιούς.
…Έξω από την Ελλάδα βρίσκουμε λαό με όνομα Αχαιοί στα ανατολικά παράλια του Ευξείνου. Στην ίδια περιοχή εντοπίζονται ονόματα ποταμών Αχαιοῦς και Ἀχάρδεος, καθώς και ένας οικισμός Ἀχαΐα […] Αυτός ο λαός θα ήταν ίσως ένα παρακλάδι των Πρωτο-Αχαιών και τα τοπωνύμια που αναφέραμε πιο πάνω, ισάριθμα ίχνη παλαιών εγκαταστάσεων των ιδίων…» (Ι.Ε.Ε. τομ. Α΄ σελ. 361).

Αναδημοσίευση από http://ethnologic.blogspot.gr/2010/04/3.html
Πηγή: "Ιστορία Ελληνικού Έθνους" Εκδοτική Αθηνών - τομ. Α'